13. Hakikatin Aydınlığı mı, Cehaletin Esenliği mi?

Varlık sahrasında bir yolcudur insan; adımları kaderin izinde, nazarı hakikatin peşindedir. Lakin bu seyr-ü seferde, her sırra vakıf olmanın her daim bir lütuf olmadığını fısıldar kadim bilgelik. Zira ruhun nazenin yapısı, her hakikatin ağırlığını kaldırmaya muktedir değildir. Tıpkı gözün, güneşe doğrudan bakamayışı gibi, kalp de mutlak bilginin yakıcı tecellisine her an hazır olamaz. Bazen gaflet perdesi, insanı hayatın dikenli yollarında incinmekten koruyan bir zırh olur. Bilmemenin getirdiği o masum ve dingin teslimiyet, varoluşun ağır yükünü taşımada en vefalı yoldaştır. Bu yazı, bilginin nerede şifa, nerede imtihan olduğunu tefekkür etmeye; her şeyi bilme arzusunun yoruculuğundan sıyrılıp, ruhun selameti için “bilmeyiş”in de bir nimet olabileceği hakikatine sığınmaya bir davettir. Bu, her sorunun cevabını bulmak yerine, doğru sorularla huzuru bulma sanatına bir girizgâhtır. Nihayetinde en kâmil bilgelik, neyi bilmesi ve neyi kalplerin sahibine havale etmesi gerektiğini bilmektir.

Bilinmeyenin Kucağında Huzuru Bulmak

Ey düşünce ufkunda seyahat eden aziz dost! İnsan tekinin şu fani dünyadaki serüvenini bir an tefekkür et. Hayat yollarında aklı hayrete düşüren ne çok viraj, ruhun derinliklerinde ise en keskin basireti dahi aciz bırakan ne çok sır gizlidir.

İnsanoğlu, bu sırların tamamından bir perdeyle korunduğu müddetçe, hayatın akışında bir ferahlık, bir selamet ve kaderin ritmine uyum sağlamanın getirdiği bir hoşnutluk içinde yaşar. Çünkü hakikatlerin bir kısmı, ey can yoldaşım, kadehi acı, yolu sarptır. Işığı gözü kamaştırabilir, ağırlığı altında ruh ezilebilir. Nice zamanlar, ondan habersiz kalmak, insana yoluna devam etme ve hayatın sorumluluklarını taşıma gücü veren bir nimete dönüşür. Zira gafletin o ince perdesinde bazen bir rahatlık, görmezden gelmenin örtüsünde ise bir huzur ve ahenk saklıdır.

Hayatın taze baharı, zamanın neşesi olan çocuklara bir bakmaz mısın? Nasıl da bir emniyet ve saadet ikliminde, kaygıdan âzâde salınırlar. Ne omuzlarında bir dert yükü, ne de minicik yüreklerinde bir gam gölgesi vardır. Onların bu eşsiz neşesinin sırrı, hiç şüphesiz, geleceğin kendileri için ne sakladığından, kaderin heybesinde ne tür imtihanlar ve meşakkatler gizlediğinden bîhaber olmalarıdır. İşte bu sebepledir ki, biz yetişkinlerin ruhu, dünyanın yalnızca bir oyun ve eğlenceden ibaret olduğu, kahkahaların bir nağme gibi arşa yükseldiği, hüznün ve endişenin henüz lügatimize girmediği o mübarek çocukluk çağına daima bir özlem duyar.

Evet, bazı durumlarda cehalet, yani her detaya vakıf olmama hali, nefis için koruyucu bir kalkan, huzurlu bir kalp için sarsılmaz bir kale gibidir. Ruha, ardında keder ve hüzün bırakan o keskin ve yaralayıcı bilgiden daha fazla fayda sağlayabilir; sahibini zamanın getireceği fırtınalardan ve vicdanın bitip tükenmeyen sorgulamalarından muhafaza edebilir. Çünkü bazen bilmemekte bir korunma, bir afiyet vardır; her şeyi bilme iddiasının ise ağır bir bedeli, kaçınılmaz bir yorgunluğu olabilir.

Öyleyse ey kardeşim! Ey tefekkür burçlarında kanat çırpan, mana denizlerinde kulaç atan ruh! Üzerine gelen ve seni aşan sıkıntıların yükünü hafiflet. Her gaybı, her bilinmezi deşerek zihnini ve kalbini yorma. Zira peşine düştüğün öyle cevaplar vardır ki, onlara ulaştığında ruhunda kapanmaz yaralar açar. O bilgiyi öğrendikten sonra, “Keşke kulaklarım sağır olaydı da duymasaydım, keşke bu sırrın aslını hiç bilmeseydim!” diye hayıflanırsın. Sana bahşedilen nurla, sana açılan idrak penceresiyle gönlün rahat, kalbin mutmain yaşa. Senden gizli kalanı, senden saklı tutulanı ise kalplerin en mahrem sırlarını dahi bilen Rabbine havale et ve O’na güven.

• Bilgi, gözü aydınlatan bir nurdur; lakin fazlası, güneşe çıplak gözle bakmak gibi kör eder.
• Her kilitli kapı, ardında bir hazine saklamaz; bazısı, seni içerideki fırtınadan korumak için kapalıdır.
• Ruhun en ağır yükü, taşımak zorunda olmadığı cevapların ve bilmekle mükellef olmadığı sırların ağırlığıdır.
• Bilgeliğin zirvesi çok bilmek değil, neyi bilmenin huzur, neyi bilmemenin rahmet olduğunu idrak etmektir.

• 1. Bilgi Orucu Tutun: Günümüzün dijital çağında sürekli bir bilgi bombardımanına maruz kalıyoruz. Haftanın belirli bir gününü veya günün belirli saatlerini "bilgi orucu" ilan edin. Haber akışlarından, sosyal medyadan ve sürekli bildirimlerden uzaklaşarak zihninizi dinlendirin. Bu, her şeyi anında bilme baskısından kurtulmanıza yardımcı olacaktır.
• 2. Kontrol Alanınızı Tanıyın: Hayatınızda değiştirebileceğiniz ve değiştiremeyeceğiniz şeyleri ayırt edin. Enerjinizi, sürekli olarak kontrolünüz dışındaki konuları (gelecekte ne olacağı, başkalarının niyetleri vb.) deşifre etmeye harcamak yerine, kendi etki alanınızdaki meselelere (çalışmalarınız, sağlığınız, ilişkileriniz) odaklayın.
• 3. "Hayırlısı" Felsefesini Modernleştirin: Bir işe başlarken veya bir sonuç beklerken elinizden gelenin en iyisini yapın. Sonrasında ise sonucun ne olacağı konusundaki sonsuz senaryoları düşünmek yerine, "Hakkımda en hayırlısı ne ise o olsun" diyebilme teslimiyetini bir zihinsel güç olarak kullanın. Bu, pasif bir bekleyiş değil, aktif bir iç huzur arayışıdır.
• 4. Merakınızı Yönetin: Merak, gelişimin motorudur. Ancak her merak faydalı değildir. Size veya çevrenize bir değer katmayacak, yalnızca anlık bir tatmin veya daha fazla endişe getirecek özel hayatlar, dedikodular veya felaket senaryoları gibi konulara olan merakınızı bilinçli bir şekilde dizginleyin. Merakınızı ilim, sanat ve kendinizi geliştirecek alanlara yönlendirin.
• 5. Tefekkür Molaları Verin: Gün içinde 5-10 dakikalığına durup sadece nefesinize odaklanın. Zihninizdeki soru ve cevap arayışını bir kenara bırakıp "şimdi ve burada" olmanın sükûnetini yaşayın. Bu, her şeyi çözme mecburiyetinden uzaklaşıp, var olmanın kendisine şükretmenizi sağlar.